Wij vrouwen hebben het soms zo moeilijk met alle talloze keuzes en mogelijkheden dat we al zuchtend en steunend bijna vergeten dat het nog niet zo lang geleden is, dat de vrouw nog weinig te kiezen had.
Dit realiseerde ik steeds als ik op bezoek ben bij een 97-jarige mevrouw die ik al zeven jaar regelmatig bezoek voor vereniging de Zonnebloem: onze ‘Zonnebloem-oma’.
Een leven lang niet mogen
Ze werd geboren in 1921 en was een pienter meisje. Zo pienter zelfs dat ze op de basisschool een klas mocht overslaan. Ze vond school geweldig, omdat dit de enige plek was waar ze mocht spelen. Als ze uit school kwam werd er niet gespeeld, want ze moest haar moeder helpen met het huishouden, de opvoeding van de kleinste kinderen en de verzorging van de dieren.
Samen met een vriendin wilde ze een vervolgopleiding gaan volgen, omdat leren haar zo makkelijk af ging. Maar dit mocht niet, omdat haar moeder haar nodig had in huis.
En toen, ontmoette ze de man van haar leven. En inderdaad: ook hij mocht niet. Haar moeder vond hem niet geschikt. Uiteindelijk kwam ze door een dringend advies van een huisarts (die vond dat het niet verantwoord was voor haar om thuis te blijven wonen) bij haar toekomstige man en schoonouders terecht. Dit was in die tijd dat bijvoorbeeld in de wet was vastgelegd dat vrouwen niet meer mochten blijven werken als ze eenmaal getrouwd werden.
Toen de Zonnebloem-oma getrouwd was, mocht ze van haar man geen rijbewijs halen (was niet nodig vond hij) en ze mocht geen voogd worden van haar neefjes en nichtjes toen haar broer overleed. Haar man (die dus aangetrouwd was) werd de voogd.
Ouder en wijzer
Inmiddels heeft ze wat meer schijt aan dingen. Zo draagt ze – ondanks de streng christelijke mores uit haar familie – een broek (omdat ze haar panty’s niet meer aankrijgt). Ook heeft ze elk jaar vol trots een (heidense!) kerstboom in huis, ook al komen er om die reden bepaalde familieleden niet meer langs.
“Ik laat me de kaas niet van het brood eten, als ik iets wil, dan doe ik dat gewoon”, aldus de 97-jarige.
Ooh wat goed dat jullie zonnebloem oma nog leeft! Ik vroeg me al af hoe het met haar ging. Fijn dat je ons eraan herinnert dat er de afgelopen eeuw zoveel is veranderd qua vrouwenrechten. Ik mag jullie zonnebloem oma wel. Hopelijk mag ze nog een paar goede jaren genieten van haar kerstboom.