Ga naar de inhoud

Wie herdenk je eigenlijk op 4 mei?

Bron: pixabay

Als beheerders van een geschiedeniswebsite gaat 4 mei hier nooit ongemerkt voorbij. En wat mij betreft gaat de Dodenherdenking om maar één ding: nadenken over en proberen te leren van die georganiseerde massaslachting tijdens 40-45.

Nu zeg ik erbij dat iedereen zelf moet weten wat hij of zij herdenkt, als er maar even bij stil wordt gestaan dat vrijheid niet vanzelfsprekend is en dat het niet altijd zo is geweest. En wil je niemand herdenken, blijf dan in ieder geval even stil.

Maar als ik in mijn hart kijk, dan denk ik vooral aan de Tweede Wereldoorlog.

De gruwelijke Tweede Wereldoorlog

In mijn leven heb ik ontzettend veel boeken en artikelen over de Tweede Wereldoorlog gelezen en ik vind het nog steeds ongelooflijk, hartverscheurend en niet te bevatten. Dat dat allemaal maar doorgang kon vinden. Op zo’n grote schaal. Wat ik bijzonder en gruwelijk vond aan de Tweede Wereldoorlog was dat het niet – zoals bij veel oorlogen – gewoon boze mensen waren die tegen elkaar streden.

Wat ik níet begrijp ik dat deze massaslachting door heel veel mensen werd getolereerd. Dat ze achteloos toekeken hoe zoveel mensen werden weggevoerd. Miljoenen hé. Dat zijn heel erg veel mensen. Kinderen die nog amper leefden, lieve verplegers, verstandelijk beperkten, havenarbeiders, onhandige tienermeisjes, opa’s, zorgzame moeders, cabaretiers, intelligente dichters, als ze net de ‘verkeerde’ bloedlijn, het ‘verkeerde’ genenpakket hadden, was het einde verhaal. Ze werden ‘ratten’ bij gruwelijke experimenten, levend begraven, werkten zich dood of werden gewoon een massavernietigingsfabriek in geduwd en opgebrand, alsof ze nooit hadden bestaan.

Het ergste aan de Tweede Wereldoorlog vind ik dat er een systeem was, waar zoveel mensen aan meewerkten. Achteloos, ongeïnteresseerd, het maakt niet uit joh, prima. Zelfs toen na de oorlog al die stumpers die de horror van het concentratiekamp hadden thuiskwamen, interesseerde ze het nog niet dat hun huis was ingenomen en kregen ze zelfs nog achteraf belastingaanslagen opgestuurd door de overheid.

Hoe dan!?

Dat je zo netjes georganiseerd bent dat de menselijkheid volledig zoekt raakt.

En ik dan?

En natuurlijk vraag je je dan af: “Wat zou ik doen?” En ik ken mezelf goed genoeg om te zeggen dat ik misschien ook niet had ingegrepen. Helemaal niet als je een gezin hebt, een kind die maar één vader en één moeder heeft. Dat zet je niet zomaar op het spel. En misschien dacht ik wel: “Als ik de kans krijg, doe ik wel wat”, maar krijg ik simpelweg de kans niet. Kom ik geen mensen tegen van het verzet. Veel verzetsstrijders zijn niet het verzet in gegaan, omdat ze helden wilden worden, maar omdat de mogelijkheid toevallig op hun pad kwam.

20.00 uur

En dat is waar over nadenk op 4 mei. Dat het niet goed is dat ik soms zo graag mijn leven op orde wil, dat ik de chaos van anderen niet zie. Dat er op deze manier nooit iemand op mijn pad komt die ik kan helpen, omdat ik in mijn eigen perfectionisme, de nood van de ander niet opmerk.

Op 4 mei om 20.00 uur kijk ik naar de Waalsdorpervlakte en denk ik aan die ‘willekeurige’ slachtoffers van een giftige ideologie. En aan al die mannen en vrouwen die niet wegkeken en dat met hun leven moesten bekopen.

En probeer ik weer iets beter te kijken.

➤ Lees ook: Alle artikelen over de Tweede Wereldoorlog op Historiek

2 reacties op “Wie herdenk je eigenlijk op 4 mei?”

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *