Hoewel ik me graag verdiep in gezonder leven, lees ik zelden iets over eten. De belangrijkste reden hiervan is dat iedereen die ‘verstand’ heeft van eten elkaar tegenspreekt. En ze weten het toch allemaal zeker. Wat klopt hier niet?
Maar goed, omdat ik ook op dat vlak graag groei en leer, zette ik wat boeken op een rijtje in de online bibliotheek en googlede ik alle auteurs. De ‘voedingsdeskundigen’ zonder duidelijke achtergrond vielen meteen af en uiteindelijk kwam ik uit bij Anthony Warner, biochemicus, chefkok én journalist. Die zal het wel weten, dacht ik. En dus las ik zijn boek ‘De eetwijze(r), onzin en onwaarheden over eten ontmaskerd.
En mijn twijfels over al die eetrages (glutenvrij, raw food, paleo) zijn blijkbaar niet helemaal onterecht, want de meesten worden in dit boek ‘ontmaskerd’. Dat wil zeggen, er wordt uitgelegd waar de verhalen vandaan komen (soms is het verkeerde oorzaak en gevolgtrekking, soms gewoon een broodje aap verhaal) en waarom ze uiteindelijk niet blijken te kloppen of er gewoon totaal geen wetenschappelijke basis voor is. En natuurlijk is het zo dat iedereen anders in elkaar zit en het dus best kan dat een dieet bij jou goed aanslaat, maar dat zegt niet dat het bij iemand anders werkt. Bovendien werkt het vaak niet op langere termijn.
Warner denkt dat niet alle foodgoeroes expres onzin verkondigen, ze denken echt dat ze de wereld ten goede veranderen, maar ondertussen maken ze mensen vooral minder gezond (en onzeker). Want over het algemeen is het altijd slecht om een hele voedingsgroep uit je eetpatroon te halen. Wat de basis is van heel veel voedselhypes. Je valt er wel snel van af, maar op de langere termijn word je er minder gezond van (en het blijft een onnodige ‘opoffering’). Deze voedselrages worden vaak geadviseerd door mensen zonder wetenschappelijke achtergrond aan mensen die kwetsbaar zijn, omdat ze misschien al jaren vechten tegen kilo’s. En vaak hangt er ook nog een behoorlijk prijskaartje aan, want er zit eigenlijk altijd een commerciële bedoeling achter.
Het paleodieet
Eén van de mythes die hij doorbreekt is die van het paleodieet, een dieet die is bedacht voor (en door?) mannen die graag een excuus wilden hebben om veel vlees te eten. Eten als een holbewoner is een beetje hun devies: veel vlees, groente en fruit. Mijn gezond verstand zei al toen ik dit vroeger wel eens las: ‘maar holbewoners werden toch maar dertig jaar oud, is dat dan wel slim?’, maar los daarvan is helemaal niet duidelijk wat de mensen nu precies aten in het paleolithische tijdperk:
“Het is de vraag of ze ook maar één ingrediënt zouden herkennen dat we tegenwoordig tot onze beschikking hebben”
Het is een mooi voorbeeld van hoe voedselgoeroes aan de haal gaan met een wazig verhaal.
Nog een paar voedingsmiddelen en diëten die worden behandeld:
- Kokosolie
- Suiker
- Antioxidanten
- Clean eten
- Detoxen
- Alkalisch eten
Persoonlijk vind ik het jammer dat filmster Gwyneth Paltrow – die nogal wat voedingsadvies geeft – er zo bekaaid vanaf komt. Ik vind Gwynneth altijd zo’n sereniteit uitstralen (dat ik haar zelfs wel eens als inspiratie gebruik. Maar niet doen op het gebied van eten dus. Overigens zijn er veel filmsterren en beroemdheden betrokken bij voedingsrages en toevallig verdienen ze daar over het algemeen erg veel geld mee.
Het GASP-dieet
Het ergste dieet dat in het boek echter wordt omschreven is het GAPS-dieet dat door een moeder, Natasha Campbell-McBride, wordt aangeraden voor met name autistische kinderen (vanaf zeer jonge leeftijd). Inclusief klisma’s en ernstige ondervoeding, het is echt vreselijk om te lezen.
“Ik vind het een diep verontrustende idee dat je een nutteloze buis rectaal inbrengt bij een kind dat te jong is om te begrijpen wat er gebeurt.”
Het zou ook helpen tegen allerlei psychische ziektes en kanker, maar heeft echt nul wetenschappelijke basis en bewezen slechte invloed op de ontwikkeling van kinderen. En er zijn dus (wanhopige) ouders die doen bij hun kinderen. En dat kun je ze ook niet kwalijk nemen, want als ouder doe je natuurlijk alles voor je kind. Hoe dat mechanisme werkt (waarom we er allemaal intrappen) wordt overigens ook erg goed beschreven in het boek. Want waarom geloven leuke, intelligente mensen in dingen die bewezen onjuist zijn? Alleen dat stuk vond ik al reuze-interessant (omdat ik me ook – op andere gebieden – laat beïnvloeden).
The Angry Chef
“Er is (voor sommigen) meer in het leven dan eten. Er zijn andere zaken om je op te concentreren, andere reizen te maken die even voedzaam zijn voor de ziel”
En hoewel ik wel gezond eet (dankzij een heerlijk kokende echtgenoot), irriteer ik me ook vaak aan al die ‘foodies’ die doen alsof iedereen zonder pakjes kan koken en het allemaal zo gemakkelijk is. Behalve meer genieten van eten, heb ik ook vooral veel opgestoken van het psychologische spelletje dat hij in het boek uiteen zet. Hoe (vooral veel) adviezen je soms zo op het verkeerde been zetten en zorgen voor meer angst en minder genieten. Maar ook hoe je je eigen waarheid ‘fabriceert’ op basis van informatie die automatisch tot je komt, omdat je door al die algoritmes nooit meer een ander geluid hoort. Kritisch blijven is nog nooit zo moeilijk geweest, al zijn sommige mensen hier erg lui in:
“De cultuur van afserveren van experts is een van de verderfelijkste nieuwe ontwikkelingen in onze maatschappij, één die veel kwaad kan doen.”
Het beste dieet
Maar was is nou het beste dieet? Nou heel simpel: eet zoveel mogelijk verschillende dingen en niet te teveel en niet te weinig. Verder is Warner expres erg spaarzaam met voedingsadviezen, ook omdat hij wetenschapper is en weet dat de wetenschap van vandaag morgen al weer achterhaald kan zijn. Wel noemt hij het Mediterrane dieet waar hij weinig kritiek op heeft. En dat is fijn, want dat is ook eigenlijk het enige voedingsadvies dat ik een beetje probeer te volgen, omdat hiervan wetenschappelijk is aangetoond dat het goed is voor je hersenen.
En aan het einde van het boek geeft Warner toch nog één voedingsadvies: eet vis. Als je nog een beetje let op hoe de vis is gevangen, kan dat ook nog duurzaam. Het advies dat ik vooral uit het boek heb gehaald is: zie eten als iets positiefs en gezelligs en geniet ervan. Met mate.
Hoe eet jij?
Lees ook: 15 x minder suiker eten
…en: Gezond & lekker tussendoortje: Studentenhaver
Bestel De eetwijze(r)