In de afgelopen maanden heb ik veel boeken gelezen die allemaal een beetje hetzelfde thema hadden, namelijk het gebrek van ons brein. Ons verstand is namelijk ook slecht in sommige dingen.
Vergeleken met andere dieren en als je kijkt wat we redelijkerwijs kunnen verwachten, is ons brein natuurlijk ontzettend slim. Zonder dat wij het door hebben worden er allerlei verbanden gelegd, functies aan elkaar gekoppeld en noem maar op. Terwijl ik dit typ gebeuren er ontelbaar veel dingen in mijn lichaam: ik bedenk woorden, ik geef mijn vingers opdracht om deze te typen en op de achtergrond hoor ik geluiden of andere dingen waar ik desgewenst op kan reageren. En mijn hartslag wordt ook nog op peil gehouden.
En daar gaat het vaak ook fout, bij dat onbewuste stuk in de hersenen. De dingen waar we niet bij stil staan, de automatische piloot. Die legt soms verbanden die er niet zijn. Automatismen die essentieel zijn om te functioneren, maar die soms vreselijk onhandig zijn. En die vooral veel ruimtes opvullen als het een gebrek aan kennis heeft.
Een overzicht van de dingen die voor de evolutie essentieel zijn, maar in het dagelijks leven soms behoorlijk onhandig.
We moeten problemen altijd oplossen
Zo zijn we geprogrammeerd om problemen altijd op te lossen. Dat is handig als je koud bent en je bedenkt dat het helpt als je de verwarming aan doet. Of als iets stuk is. Maar op heel veel andere terreinen werkt het juist averechts. Als het probleem bijvoorbeeld niet is op te lossen. Als we het juist moeten loslaten of er gewoon niks mee moeten doen. Dan moet je in tegen je natuurlijke reactie. En dat is heel erg lastig. Heel veel hierover las ik in het boek Zoals verwacht loopt alles anders, van Berthold Gunster (Omdenken).
Lees ook: 29 leuke & nuttige boeken over zelfontwikkeling, mindfulness, timemanagement & geluk
We zitten vol met vooroordelen
Ons brein is een soort kopieermachine die heel veel leert van eerdere ervaringen. En daar conclusies aan verbindt. Worden we bijvoorbeeld overvallen door een blauwe minion, dan zal er altijd als we een blauwe minion zien een alarmbel gaan rinkelen. Maar dat is wel enigzins logisch. Het systeem werkt nog geavanceerder en onthoudt veel meer dingen dan waar wij ons bewust van zijn. Bijvoorbeeld hoe iemand praat of een bepaalde geur. Daarom hebben we dus onbewust heel veel vooroordelen. En die zijn moeilijk op te merken, maar maken tóch deel uit van hoe wij de wereld zien. Leven zonder vooroordelen kan dus niet. Maar je kunt je wel bewust zijn van dit ‘levensreddend instinct’.
Negatieve dingen hebben prioriteit
Stel, je houdt een presentatie en 29 van de 30 mensen zijn ontzettend positief, maar eentje is kritisch. Dan worden die 29 mensen onmiddellijk vergeten. Ons brein is gericht op overleven en op onszelf verbeteren, zodat we beter kunnen overleven. Dus zodra er íets niet goed gaat, dan gaan de alarmbellen rinkelen. Want dat moet (zie hierboven) opgelost. Het vervelende van deze eigenschap is, dat je altijd wel iets negatiefs kunt vinden om op te lossen. En dat is dus evolutionair heel handig, maar soms vreselijk vermoeiend. En zonde van alle mooie dingen die daardoor worden overschaduwd. Ook hier geldt, je kunt er niks aan doen, maar het is goed om je hiervan bewust te zijn. Meer lees je over dit (en andere interessante dingen) in het boek Zelfwaardering van Gertjan van Zessen.
Lees ook: Zelfhulpboeken: 3 redenen waarom ik ze graag lees
We bekijken alles vanuit ons perspectief
In de communicatie met anderen, maken we veel gebruik van onze eigen ervaringen. Een ook hier geldt weer: slim, want zo hebben we iets aan de kennis die toch ooit een keer in ons is vastgelegd. Maar als je praat met iemand die totaal anders in elkaar zit dan jij, is dat lastig. Bijvoorbeeld als je de bovengenoemde ‘problemen op wilt lossen’, voor andere mensen. Die mensen werken heel anders, dus hebben ze er niet altijd wat aan. En omdat zij ook niet altijd alles vertellen, zitten er veel ‘gaten’ in ons voorstellingsvermogen. Die gaten worden ook weer opgevuld door onze eigen ervaringen. En daardoor klopt er soms echt geen reet van hoe wij denken dat het zit. Waar wij bewust nog heel genuanceerd en bescheiden kunnen denken: “Ik weet nu eenmaal ook niet alles”, bedenkt ons brein gewoon dingen als er gaten openvallen. Het brein is kortom iets minder bescheiden, die denkt dat het alles weet. Ook goed om je bewust van te zijn.
Dus hoe geniaal onze hersenen ook zijn, zo sucken ook op heel veel gebieden. En daar doen we niks aan. Behalve trouwen met nog slimmere partners om nóg slimmere kinderen te baren. Maar dat gaat generaties duren. Ik vind het in ieder geval fijn om te merken dat veel fouten die ik maak in mijn denken gewoon ‘logisch’ zo werken en dat we altijd een beetje kritisch moeten zijn op onze eigen gedachtes en aannames. Want ze kloppen dus lang niet altijd.
Hoe blij ben jij met je brein?
Boekentip: Zoals verwacht loopt alles anders – Berthold Gunster
…en: Zelfwaardering – Gertjan van Zessen
Wat interessant om te lezen! Ik probeer tegenwoordig als ik vooroordelen heb ook even terug te gaan en mezelf te vertellen dat ik niet op mijn eerste oordeel af moet gaan maar de persoon/gebeurtenis eerst de kans moet geven.
Goed dat je daar bewust mee bezig bent. Als ik ook denk hoe vaak mijn (voor-)oordelen helemaal niet klopten…
Heel interessant! Vooral dat over alles op te willen lossen (herkenbaar!) maar dat dat vaak niet kan, loslaten kan dan moeilijk zijn. Tegen natuurlijk aanvoelen zelfs, inderdaad. Ik heb dingen in mijn leven (ziekte bij een familielid) dat ik gevoelsmatig op wil lossen, weg wil nemen. Accepteren en loslaten is zo lastig en voelt inderdaad erg tegen natuurlijk.
Zelfwaardering heb ik gelezen, maar Zoals verwacht gaat alles anders nog niet, lijkt mij ook zeer interessant!
Ja, zelfwaardering ben ik op jouw aanraden aan het lezen 🙂 De andere omdenkenboekjes zijn ook erg interessant. Wel fijn om te weten dat die ’tegennatuurlijke’ dingen iets zijn waar we dus niet veel aan kunnen doen, toch? 🙂